Khi mở bụng bà L. ra, một luồng hơi phóng mạnh lên cao quá đầu các phẫu thuật viên, kèm theo đó là mùi hôi nồng nặc. Đôi mắt kiếng của bác sĩ dính đầy vết máu văng ra từ ổ bụng.

Bà P.T.T.L. (40 tuổi, nhà ở huyện Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) may mắn được các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân TP.HCM cứu sống ngoạn mục vì căn bệnh kỳ lạ khiến quả thận mềm nhũn như trái sapôchê chín rục.

Trước đó, bà L. điều trị tại Bệnh viện đa khoa Bảo Lộc do có nhiều cơn sốt lạnh run và đau hông trái. Sau nhiều ngày nằm viện, bệnh vẫn không giảm nên các bác sĩ chuyển bà lên Bệnh viện Bình Dân trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn: lừ đừ mệt mỏi toàn thân, mạch nhanh, huyết áp không ổn định.

Bác sĩ Nguyễn Đạo Thuấn, chuyên khoa Tiết niệu, Bệnh viện Bình Dân, cho biết ngay khi nhập viện, tình trạng sốc nhiễm khuẩn diễn tiến nặng dần, kết hợp với bệnh nhân đang mắc tiểu đường, các bác sĩ đoán bà L. mắc bệnh lý viêm thận – bể thận sinh hơi.

Viêm thận – bể thận sinh hơi (emphysematous pyelonephritis) là một bệnh nhiễm khuẩn hoại tử rất nặng của thận, sinh ra khí trong hệ thống nhu mô thận và mô quanh thận.

Kết quả chụp CT cho thấy, nhận định của bác sĩ là chính xác. Thận trái của bệnh nhân sưng to gấp 4 lần bình thường và chiếm trọn ổ bụng bên trái của bệnh nhân. Nhìn bên ngoài, có thể thấy rõ sự chênh lệch về kích thước của hai bên bụng.

Nhận định đây là trường hợp khẩn cấp cần phải phẫu thuật cắt bỏ thận nên ca mổ được tiến hành ngay sau đó. Bác sĩ Nguyễn Đạo Thuấn nhớ lại: “Khi vừa mở bụng bà L. ra, một luồng hơi phóng mạnh lên cao quá đầu các phẫu thuật viên, kèm theo đó là mùi hôi nồng nặc. Đôi mắt kiếng của bác sĩ dính đầy vết máu văng ra từ ổ bụng”.

Lý giải về luồng hơi bắn lên khi mở ổ bụng bệnh nhân bị viêm thận – bể thận sinh hơi, bác sĩ Nguyễn Đạo Thuấn cho biết đó là khí CO2 – sản phẩm của vi khuẩn tạo ra sau khi phá hủy các mô thận, mô mỡ quanh thận, thành bụng, ổ bụng…

Ở vị trí nào phát hiện ra khí CO2, chứng tỏ nơi đó có sự vi khuẩn tàn phá thận. Những bệnh nhân bị viêm thận – bể thận sinh khí sẽ tử vong trước khi luồng khí CO2 này thoát ra ngoài cơ thể.

Thận trái của một bệnh nhân bị hoại tử sinh hơi, buộc phải cắt bỏ.

Quả thận bên trái của người phụ nữ 40 tuổi này đã bị hoại tử hoàn toàn buộc phải cắt bỏ. Khi dùng tay sờ nhẹ vào thì quả thận mềm nhũn như trái sapôchê chín rục. Các bác sĩ chạm nhẹ, quả thận đã rã ra.

Quả thận khi đó đã chuyển sang màu nâu vì toàn bộ mô thận và mô quanh thận đã hoại tử, không còn màu đỏ nguyên bản. Do tình trạng nhiễm khuẩn quá nặng nên ca mổ phải kéo dài rất lâu.

May mắn, sau khi cắt bỏ thận, chuyển lưu dịch mủ ra ngoài, tiêm phối hợp nhiều thuốc kháng sinh mạnh, bà L. đã thoát chết. Đây là một trường hợp bệnh nhân bị viêm thận – bể thận sinh hơi nặng nhất được các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân cứu sống.

Lúc đó, cả bác sĩ lẫn người nhà bệnh nhân chỉ nghĩ đơn giản do bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nên tử vong. Bệnh nhân chỉ được cứu sống khi phẫu thuật cắt lọc hoại tử hoặc cắt bỏ luôn quả thận bị nhiễm khuẩn mới cứu được người bệnh.

Bác sĩ Nguyễn Đạo Thuấn cảnh tỉnh: Đây là bệnh hiếm gặp, người bệnh rơi vào tình trạng sốc nhiễm khuẩn, nếu chỉ dùng thuốc điều trị viêm thận – bể thận thì chỉ sau vài giờ, bệnh nhân sẽ tử vong.

Gần như tất cả bệnh nhân viêm thận – bể thận sinh hơi đều có 3 triệu chứng kinh điển: sốt, nôn ói, đau vùng hông lưng.

Bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt có thể dẫn tới biến chứng viêm thận- bể thận sinh hơi.

Một số trường hợp bị nhiễm khuẩn lan đến hệ thống đài bể thận sẽ xuất hiện tình trạng tiểu ra khí.

Các yếu tố tiên lượng bệnh nhân rơi vào giai đoạn nặng như: choáng nhiễm khuẩn nhiễm độc, rối loạn tri giác, suy đa cơ quan, đường huyết cao khó kiểm soát.

Bác sĩ Nguyễn Đạo Thuấn nhận định, ngày càng nhiều người Việt bị đái tháo đường nên bệnh viêm thận – bể thận sinh hơi xảy ra ngày càng nhiều.

Bệnh viêm thận – bể thận sinh khí do nhiều loại vi khuẩn gây ra, trong đó chủ yếu là các vi khuẩn lên men đường tạo ra hơi và gây viêm hoại tử mô thận rất nhanh, dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc toàn thân. Người bị viêm thận – bể thận sinh khí thường là người bị đái tháo đường không kiểm soát tốt đường huyết và sức đề kháng của cơ thể yếu gây ra bởi các yếu tố tại chỗ như tắc nghẽn đường tiết niệu. Khi đó một số các vi khuẩn sẽ tấn công vào thận: chiếm đến 70% là vi khuẩn E. Coli, 20% vi khuẩn Klebsiella pneumoniae. Các loại vi khuẩn này sẽ hấp thu đường trong nước tiểu từ đó sinh ra các loại khí khác nhau bao gồm nitơ, hydro, carbon dioxide, và oxygen, trong đó chủ yếu là khí carbon dioxide (C02).

Hiếu Nguyễn (Phunuonline)