Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một cặp vợ chồng hiếm muộn khi sau 1 năm chung sống, sinh hoạt tình dục bình thường mà không sử dụng biện pháp ngừa thai nào mà vẫn không thể có con. Một định nghĩa khá ngắn gọn và xem chừng đơn giản nhưng lại hàm chứa khá nhiều vấn đề. Điều này đã gây bối rối ít nhiều cho các cặp đôi trong lúc tìm ra lời giải cho câu hỏi: “Có phải tôi hiếm muộn?”

Tại sao là 1 năm?

Dù chưa lập gia đình, nhiều bạn nam đã lo lắng về khả năng duy trì nòi giống của mình. Bao nhiêu câu hỏi, băn khoăn không ngừng xuất hiện trong suốt quá trình phát triển từ lúc còn là một cậu bé đến khi trở thành người đàn ông. Nếu bạn biết chú ý đến những thay đổi của cơ thể, chủ động tìm hiểu thông tin trong sách báo đáng tin cậy, đó là điều cần làm. Tốt nhất, khám ngay nếu bạn phát hiện những bất thường và trong những lần khám sức khỏe hàng năm, hãy nhờ các bác sĩ kiểm tra lại cơ quan sinh dục.

Đến khi thành gia lập thất, nếu bạn sẵn sàng cho một bước ngoặt của gia đình: sinh con. Đừng lo lắng nhé, nếu không đạt được kết quả trong những tháng đầu tiên. Thật ra, có 60% đến 75% các cặp vợ chồng sẽ thụ thai trong 6 tháng đầu quan hệ mà không ngừa thai. Đáng kể hơn, 90% các cặp vợ chồng sẽ có con trong vòng 1 năm đầu. Thế nên, hãy tìm đến các bác sĩ sau hơn 1 năm “mặn nồng” mà vẫn chưa có tin vui. Chớ nên lo âu quá sớm, tâm lý lo âu hoàn toàn không thuận lợi cho việc thụ thai đâu!

Tuy nhiên, có những cặp đôi cần khám hiếm muộn sớm hơn thời điểm 1 năm. Đó là những cặp đôi có các yếu tố bất lợi cho việc sinh con. Thứ nhất, người chồng có tinh hoàn ẩn hai bên hoặc từng phẫu thuật hạ tinh hoàn ẩn 2 bên xuống bìu. Thứ hai, người vợ có tuổi đời hơn 35 tuổi, vượt quá ngưỡng tuổi này khả năng thụ thai sẽ giảm đáng kể. Thứ ba, người chồng có những nghi ngờ khác về giảm khả năng sinh sản.

Không “gạo”, sao thành “cơm”

Một qui luật tất yếu, có “gạo” thì mới nấu thành “cơm”. Bạn hãy kiểm lại lại “gạo” của mình: chuyện chăn gối có bình thường hay không? Những rối loạn về tình dục và xuất tinh cũng là một nguyên nhân gây hiếm muộn. Trong đó, có nhiều nguyên nhân điều trị được, nhưng không ít cặp đôi đã bỏ sót.

Người chồng có dị tật bẩm sinh là miệng niệu đạo thay vì ở đỉnh qui đầu lại trổ ra ở gốc dương vật. Kết quả là mỗi lần người chồng xuất tinh, lượng tinh dịch tràn ra ngoài gần như hoàn toàn, người vợ không nhận được một giọt tinh dịch nào để thụ thai. Sau khi người chồng phẫu thuật tạo hình niệu đạo, người vợ đã mang thai tự nhiên.

Một trường hợp khác, người chồng có bệnh “trên bảo, dưới không nghe”. Thế nên, dù chung sống với nhau gần 1 năm, nhưng không nhiều lần vợ chồng mới kết thúc trọn vẹn chuyện giao hợp. Gia đình hai bên hối thúc, cặp đôi càng lo lắng, tình trạng rối loạn cương càng trầm trọng. Cả hai cùng tìm đến bác sĩ, sau khi được điều trị rối loạn cương, họ đã có tin vui như bao cặp đôi khác.

Đó chỉ là một trong số vô vàn những trục trặc khác nhau trong chuyện chăn gối gây ảnh hưởng đến khả năng sinh nở. Bạn cần phát hiện và điều trị những bất thường bên ngoài của “cậu nhỏ” (như hẹp da qui đầu, cong dương vật) hoặc bất thường trong hoạt động của “cậu nhỏ” (như không xuất tinh, xuất tinh sớm).

Ngừa thai mà muốn có con

Chắc bạn đang cười, sao đang muốn có con lại đi ngừa thai? Bên cạnh yếu tố thời gian ít nhất 1 năm và điều kiện cần thiết là sinh hoạt tình dục bình thường thì điều kiện “đủ” chính là: không ngừa thai.

Trong một lần nghe bạn bè rủ rê, XY thời thanh niên đã trót đi ... triệt sản bằng cách thắt ống dẫn tinh. Khi lập gia đình, do ngại nói ra điều này với vợ, XY đã giữ kín chuyện trước đây. Sau bao quyết tâm, người chồng tìm đến bác sĩ nhờ phẫu thuật nối lại ống dẫn tinh mong có lại khả năng làm cha.

Đây chỉ là một ví dụ minh hoạ cho thấy các cặp đôi phải trao đổi thẳng thắn với nhau trong mong muốn có con. Bởi lẽ, nhiều vấn đề mà nếu “không nói ra thì không ai biết”!

Đã có con, vẫn hiếm muộn?

Ồ, tưởng nghe như chuyện đùa, nhưng là thật 100% đấy! Hiếm muộn có thể phân thành 2 loại khác nhau. Nếu một cặp vợ chồng chưa từng có con, các bác sĩ gọi đây là những trường hợp hiếm muộn nguyên phát. Hiếm muộn thứ phát là những trường hợp đã có ít nhất 1 con. Nếu một cặp vợ chồng cố gắng đã lâu mà vẫn chưa có “út cưng”, chớ nên tự tin vào chất lượng của “gạo” đã từng nấu thành “cơm” mà cũng nên khám hiếm muộn. Theo thời gian, các yếu tố như môi trường, bệnh tật sẽ tác động làm giảm khả năng sinh sản của các chàng.

ThS.BS. Nguyễn Hồ Vĩnh Phước

Khoa Nam Học Bệnh viện Bình Dân